همین چند سال پیش بود که خبری مثل بمب در همه جا پیچید.
افراد زیادی با دستگاههای کارتخوان اقدام به کلاهبرداری و خالی کردن حسابهای دیگران کرده بودند.
آن روزها هنوز استفاده از کارت خوان چندان فراگیر نشده بود و مردم هنوز مبادلاتشان را بیشتر با پول نقد انجام میدادند. اما تعداد قربانیان زیاد بود و مقادیری که کلاهبرداری شده بود هم سرسام آور بود.
جامعه دچار ترس و وحشت شده بود. همه از خود میپرسیدند که چطور این اتفاق افتاده و چطور میتوان این افراد را شناسایی کرد. دیگر کسی از دست فروشان کنار خیابانها خرید نمیکرد و همه با ترس و لرز کارت میکشیدند.
این روزها هرچند تب کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر مثل سالهای قبل نیست، اما هنوز هم یکی از مهمترین روشهای کلاهبرداری محسوب میشود و قربانیان زیادی دارد.
کلاهبرداری با اسکیمر جرم بوده و بر اساس قانون با متخلفان برخورد میشود.
امروزه نهادهای امنیتی، روشهای مختلفی را برای شناسایی اسکیمر و جلوگیری از کلاهبرداری ارائه دادهاند.
در ادامه با این روشها و همچنین مجازات جرم کلاهبرداری با اسکیمر خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
دستگاه اسکیمر چیست؟
اسکیمر (Skimmer) یک دستگاه الکترونیکی است که به طور غیر مجاز اطلاعات کارتهای اعتباری یا کارتهای بانکی را جمعآوری میکند.
این دستگاهها معمولا به سیستمهای خودپرداز، دستگاههای پرداخت خودکار یا دیگر مکانهای انتقال پول نصب میشوند.
عمدتا هدف این دستگاهها جلب اطلاعات مغناطیسی کارتهای بانکی، شماره کارت و گاهی رمز عبور میباشد.
روش عملکرد اسکیمر به این صورت است که وقتی کارت بانکی وارد دستگاه مقصد شده و خوانده میشود، اطلاعات مغناطیسی آن در دستگاه اسکیمر نیز ذخیره میشود.
سپس اطلاعات جمعآوری شده به دستان افراد یا گروههای مجرمین میرسد تا از آن استفاده غیرمجاز نمایند.
برای جلوگیری از این نوع تقلب، مصرفکنندگان و مؤسسات بانکی معمولا به صورت دورهای امکانات خودپرداز و دستگاههای پرداخت را بررسی میکنند.
همچنین استفاده از تکنولوژیهای امنیتی مانند نصب تراشههای امن بر روی کارتها، که اطلاعات را بهصورت رمزگذاری شده ارسال میکنند، به کاهش خطرات این نوع جرایم کمک میکند.
استفاده از دستگاههای اسکیمر به عنوان یک روش کلاهبرداری، به طور رسمی حدود دهه 1980 شروع شد. این دستگاهها در ابتدا بیشتر در دستگاههای خودپرداز مورد استفاده قرار گرفتند.
از آن زمان به بعد به دلیل پیشرفت فناوری و روشهای امنیتی، تکنیکهای استفاده از این دستگاهها نیز تغییر کرده و بهبود یافته است.

نحوه عملکرد دستگاه اسکیمر
عملکرد دستگاه اسکیمر به شکل زیر است:
- نصب دستگاه اسکیمر: افراد یا گروههای کلاهبرداری دستگاه اسکیمر را بر روی دستگاههای خودپرداز یا دستگاههای کارت خوان نصب میکنند. این دستگاهها به طور فیزیکی بر روی دستگاه اصلی قرار میگیرند و به طور ظاهری ممکن است مشخص نباشند.
- ضبط اطلاعات کارت: وقتی یک فرد کارت بانکی یا اعتباری خود را در دستگاه وارد میکند، اطلاعات مغناطیسی کارت (مانند شماره کارت و تاریخ انقضاء) توسط دستگاه اسکیمر ضبط میشود.
- ذخیره اطلاعات: اطلاعات دریافت شده توسط دستگاه اسکیمر در یک مکان ذخیره میشود. اغلب در یک کارت حافظه یا دیگر وسایل ذخیرهسازی است.
- استفاده غیرمجاز از اطلاعات: اطلاعات دزدیده شده توسط دستگاه اسکیمر توسط افراد یا گروههای کلاهبرداری برای انجام تراکنشهای غیرمجاز، سرقت یا سایر فعالیتهای جنایی مالی استفاده میشوند.
روشهای تشخیص دستگاه اسکیمر
تشخیص دستگاههای اسکیمر به کمک امکانات امنیتی مانند تکنولوژی تراشههای امن (EMV) تا حدودی امکان پذیر است.
همچنین، بررسی دورهای دستگاههای خودپرداز و اطمینان از امنیت آنها توسط مؤسسات بانکی و فروشندگان نیز اهمیت دارد.
تشخیص دستگاههای اسکیمر مهم است تا از سرقت اطلاعات کارت بانکی جلوگیری شود.
در اینجا چند روش برای تشخیص دستگاههای اسکیمر ذکر میشود:
- توجه به جزئیات ظاهری: بررسی دستگاه پرداخت خودپرداز یا کارت خوان برای وجود قسمتهای غیرعادی، اختلاف در رنگ یا جنس ظاهری کارت خوان و دستگاه میتواند نشانگر نصب دستگاه اسکیمر باشد.
- حساسیت به نقاط دارای رنگ مخصوص: برخی از دستگاههای اسکیمر از موادی استفاده میکنند که در نور فرابنفش تا حدودی تغییر رنگ میدهند. استفاده از یک چراغ UV برای بررسی دستگاه پرداخت میتواند نقاط مشکوک را آشکار کند.
- بررسی کارتخوان: بررسی کارتخوان برای اطمینان از عدم وجود قطعات مضر یا قسمتهای اضافی که ممکن است اسکیمر نصب شده باشد.
- بررسی قسمت کیبورد: برای اطمینان از عدم وجود دستگاههای اضافی یا اسکیمرهایی که اطلاعات ورودی کاربران را ثبت کنند، میتوانید قسمت کیبورد عابربانکها را چک کنید.
- بررسی نقاط نصب مخفی: بررسی نقاط معمولی که اسکیمرها نصب میشوند مانند قسمت بالای دستگاه کارتخوان یا دستگاه عابربانک، نقاط معمول برای نصب اسکیمرها هستند. بررسی این نقاط میتواند به شناسایی دستگاه اسکیمر کمک کند.
- استفاده از تکنولوژی تشخیص اسکیمر: برخی از شرکتها تکنولوژیهایی را توسعه دادهاند که به صورت خودکار دستگاههای اسکیمر را تشخیص میدهند. این تکنولوژیها ممکن است از تکنیکهای مختلفی مانند تجزیه و تحلیل تغییرات مغناطیسی یا دوربینهای دید خودکار استفاده کنند.
راههای مقابله با کلاهبرداری با اسکیمر چیست؟
برای مقابله با کلاهبرداری با استفاده از اسکیمرها، میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- استفاده از دستگاههای پرداخت امن: انتخاب دستگاههای پرداخت با تکنولوژی EMV (تراشههای امن) میتواند به کاهش خطرات اسکیمرها کمک کند. این تکنولوژی اطلاعات را به صورت رمزگذاری شده ارسال میکند و از تکنیکهای کلاهبرداری جلوگیری میکند.
- بررسی دقیق دستگاهها: هنگام استفاده از دستگاههای پرداخت، بررسی دقیق کنید. اگر نقاط مشکوکی یا تغییرات در ظاهر دستگاه مشاهده کنید، از استفاده خودداری کنید و موضوع را به مؤسسه مربوط به اعلام کنید.
- استفاده از شیوههای پرداخت امن: از شیوههای پرداخت امن مانند اپلیکیشنهای پرداخت موبایلی یا خدمات پرداخت آنلاین استفاده کنید که معمولا از استانداردهای امنیتی بالاتری برخوردارند.
- محافظت از رمز عبور: هنگام وارد کردن رمز عبور خود در دستگاههای پرداخت، مطمئن شوید که اطراف شما خالی است و هیچ کس به رمز شما نظارت ندارد.
- استفاده از کاور کارت: استفاده از کاور یا حفاظتهایی بر روی کارتهای بانکی میتواند از خواندهشدن غیرمجاز اطلاعات کارت توسط اسکیمرها جلوگیری کند.
- بررسی تراکنشهای بانکی: بررسی منظم تراکنشهای بانکی و اعلام هرگونه فعالیت مشکوک به بانک خود میتواند در زودتر شناسایی و مقابله با کلاهبرداری کمک کند.
- اطلاعات آموزشی: اطلاعات آگاهی در مورد نحوه عملکرد اسکیمرها و روشهای کلاهبرداری میتواند شما را در مقابله با این نوع تهدیدات تقویت کند.
همچنین، در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک یا نصب اسکیمر، باید موضوع را به مؤسسات امنیتی یا بانک خود اطلاع دهید.

کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر و نحوه مجازات آن
بد نیست بدانید که کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر در زمره جرائم رایانه ای قرار میگیرد و قوانین مخصوص به خودش را دارد.
جرائم رایانه ای به آن دست از جرائمی گفته میشود که با دستگاه کامپیوتر، اینترنت و یا سرقت اطلاعات رایانههای افراد ارتباط دارد.
از آن جایی که کلاهبرداری با اسکیمر به نوعی سرقت اطلاعات فرد با دستگاههای رایانهای است، در نتیجه جز کلاهبرداری اینترنتی و جرائم رایانهای است.
دانستن این موضوع از این لحاظ مهم است که نحوه ارائه شکایت و پیگیری آن در نهادهای مختلفی انجام میشود.
قانون جرائم رایانهای که در سال 1380 تصویب شده است، در ماده 13 خود مجازات این جرم را شرح داده که شامل کلاهبرداری با اسکیمر نیز میشود.
در این ماده آمده است:
«هرکس به طور غیرمجاز، از سامانههای رایانه ای یا مخابراتی، با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن دادهها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال یا هر دو مجازات، محکوم خواهد شد»
البته با توجه به اصلاحات قانون مجازات اسلامی در سال 92، جرم کلاهبرداریهای رایانهای، جز جرائم تعزیری درجه 6 محسوب شده است.
بر اساس قانون اصلاحی، اگر کلاهبردار سابقه کیفری نداشته باشد و برای بار اول مرتکب جرم شده باشد.
همچنین در صورتی که مبلغ سرقتی کمتر از 20 میلیون تومان باشد، از تخفیف برخوردار میشود. اما در صورتی که فاقد این شرایط باشد، ممکن است به اشد مجازات محکوم گردد.
گاهی نیز ممکن است قاضی هر دو مجازات حبس و جزای نقدی را برای او در نظر بگیرد.
همچنین با توجه به ماده 26 همین ماده، اگر مجرم کسی باشد که خود متصدی قانونی شبکه میزبان است، مثلا یکی از کارکنان بانک اقدام به گذاشتن قطعات در دستگاه خودپرداز کرده باشد، مجازاتش بیشتر از دو سوم حداکثر مجازات اصلی جرم است که در قانون ذکر شده است.
اگر مرتکبین به صورت سازمان یافته این کار را انجام دهند، همانطور که در سالهای قبل افراد با ایستادن در جاهای مختلف و استفاده از دستگاههای متعدد اقدام به دزدی کرده بودند، باز هم با اشد مجازات یعنی بیش از دو سوم از حداکثر مجازات اصلی جرم محکوم خواهند شد.
همینطور است اگر مجرمین در مدت زمانی طولانی و در محدودهای وسیعتر، اقدام به کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر کرده باشند.
اگر مجرم بعد از دستگیری و اجرای مجازات برای او، مجددا جرم خود را تکرار کند، ممکن است دادگاه یک مجازات تکمیلی دیگر نیز برای او در نظر بگیرد.
مثل محروم کردن او از انجام خدمات الکترونیکی مثل اشتراک اینترنت و تلفن همراه، فروش دستگاههای پُز و غیره به مدت حداکثر 5 سال.

چگونگی شکایت از کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر
معمولا افراد زمانی که با سرقت مواجه میشوند، ابتدا به کلانتری محل مراجعه کرده و در آنجا به صورت کتبی شکایت میکنند.
اما در جرائم رایانهای و کلاهبرداری با اسکیمر، نمیتوان به کلانتری محل مراجعه کرد. زیرا این کار خارج از محدوده صلاحیت آنهاست.
در واقع پلیس فتا، مرجع صالح برای کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر به شمار میرود. یعنی باید به یکی از شعب پلیس فتا مراجعه کرده و گزارش خود را به صورت کتبی ثبت کنید.
تا اگر هنوز حسابتان به صورت کامل خالی نشده، جلوی آن گرفته شود.
اما برای شکایت رسمی و پیگیری در دادگاه، باید به یکی از دفاتر خدمات قضائی الکترونیک مراجعه کرده و شکوائیهای را تنظیم و ثبت کنید.
این دفاتر، شکایت شما را به دادسرای جرائم رایانه ای ارسال میکند.
دادسرا نیز پرونده را برای انجام تحقیقات بیشتر و یافتن متهم به پلیس فتا ارجاع میدهد.
تا زمانی که پلیس فتا تحقیقات خودش را کامل کند، پرونده در دادسرا باقی میماند.
بعد از اتمام تحقیقات، اگر دادسرا جرم را محرز تشخیص داد و در حیطه صلاحیت خود دانست، پرونده را برای رسیدگی به دادگاه کیفری میفرستد.
در دادگاه کیفری، قاضی با بررسی مدارک و اسناد، حکم نهایی را صادر میکند. حتی اگر متهم دستگیر نشده باشد.
شاید بپرسید اگر مجرم دستگیر نشده باشد، تکلیف چیست؟
زمانی که پرونده کلاهبرداری در دادگاه بررسی میشود، اگر قاضی جرم را تایید کرد، حکم نهایی را صادر کرده و مجازات مجرم را تعیین میکند.
بنابراین اگر مجرم هنوز دستگیر نشده باشد، نمیتوان حکم را اجرایی کرد. اما این حکم به شما این اجازه را میدهد به محض اینکه فرد دستگیر شد، مجازاتش اجرا شود. دیگر نیازی به حضور در دادگاه و بررسی مجدد پرونده ندارد.
اقدامات امنیتی بعد از کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر
هنگامی که متوجه سرقت بانکی شدید، باید در اولین فرصت، تراکنشهای مالی که انجام شده را به بانک خود اطلاع داده و بررسیهای لازم را انجام دهید.
زمانی که مطمئن شدید با کلاهبرداری اینترنتی مواجه شدهاید، فورا کارت خود را بسوزانید و یا مسدود کنید.
امروزه روشهای زیادی برای این کار وجود دارد. میتوانید به نزدیکترین دستگاه خودپرداز مراجعه کرده و عملیات مسدود کردن کارت بانکی خود را انجام دهید.
همچنین میتوانید با تلفن گویای بانک تماس گرفته و این کار را انجام دهید. البته اینترنت بانکها که بسیاری از بانکها آن را ارائه میدهند نیز قادر به مسدود کردن کارت هستند.
علاوه بر این میتوانید پولهایی که در حساب خود دارید را به حسابهای دیگر انتقال دهید.
سریعترین راه هم این است که همه رمزهای اصلی و اینترنتی را عوض کنید.
حتما تراکنشهایی که با کارتتان انجام شده را حفظ کرده تا بتوانید به عنوان مدرک از آن استفاده کنید.

توصیههای ایمنی پلیس فتا
شاید خیلیها گمان کنند که کلاهبرداری با اسکیمر دیگر قدیمی شده و کمتر کسی سراغش نمیرود.
اما این جرم هنوز جز رایجترین کلاهبرداریهای اینترنتی است. به همین جهت برای اینکه در دام این افراد نیفتید، بهتر است توصیههای ایمنی پلیس فتا آنلاین را جدی گرفته و آنها را رعایت کنید.
مخصوصا زمانی که میخواهید از فروشندگان بین راهی خرید کنید که احتمال پیدا کردن آنها وجود ندارد.
این توصیهها عبارتند از:
مهمترین نکته حفظ رمز کارتهای بانکی است. سعی کنید از رمزهای سخت و غیرقابل حدس استفاده کنید.
هنگامی که قصد خرید با کارتخوان را دارید، حتما خودتان رمز را وارد کرده و آن را به فروشندگان ندهید.
بهتر است رمزهای بانکی خود را به صورت ماهیانه یا دورههای تغییر دهید.
زمانی که قصد خرید از دستفروشان یا فروشندگان کنار جادهها را دارید، حتما دستگاه را بررسی کرده و مطمئن شوید که مشکلی ندارد و امن است.
سعی کنید اطلاعات کارت بانکی خود مانند تاریخ انقضا، رمز اول و دوم و ccv2 را حفظ کرده و هیچ گاه آن را در اختیار دیگران قرار ندهید.
هر چند در حال حاضر با وجود رمزهای پویا، خریدهای اینترنتی امنیت بیشتری دارند، اما خطر اسکیمرها همچنان به قوت خود باقی است.