بزرگترین و مهم‌ترین خطرات هوش مصنوعی برای انسان؛ با پیشرفت‌های اخیر در زمینه هوش مصنوعی یا AI، کاربردهای این فناوری نیز به طور چشمگیری در تمامی زمینه‌ها گسترش یافته است. اما به موازات این پیشرفت‌ها، خطرات و تهدیدات ناشی از سو استفاده از تکنولوژی جدید نیز افزایش می‌یابد. به عبارتی دیگر خطرات هوش مصنوعی برای انسان تهدید کننده هستند. این خطرات می‌توانند بر جنبه‌های مختلف زندگی روزمره انسان از جمله حریم خصوصی، امنیت سیاسی و بازار کار تاثیر بگذارند. اولین گام جهت کاهش این خطرات و به حداقل رساندن آن‌ها، تعیین کاربردهای مناسب و شرایط استفاده محدود از هوش مصنوعی است تا از سو استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
آیا هوش مصنوعی برای انسان خطرناک است؟
بسیاری از شخصیت‌های برجسته و پژوهشگران درباره خطرات هوش مصنوعی برای انسان هشدار داده‌اند. هرچند که کاربردهای کنونی این فناوری به نظر مفید و بدون خطر می‌آید اما شایان به ذکر است که نگرانی‌ها با پیشرفت روزافزون این سیستم‌ها افزایش یافته است. برخی از این نگرانی‌ها حتی به احتمال از دست رفتن نوع بشر نیز اشاره دارند. اگرچه در میان محققان اختلاف نظرهایی درباره چگونگی تبدیل خطرات بالقوه به تهدیدات واقعی وجود دارد، تقریبا همه بر این نکته تاکید دارند که میبایست نسبت به وقوع مشکلات جدی در آینده هوشیار بود و در این زمینه اطلاعات کافی کسب نمود.
هوش مصنوعی کدام مشاغل را از بین می‌برد؟
هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای در حال نفوذ به دنیای کسب و کار است و به نظر می‌رسد که بسیاری از شغل‌ها را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است در نهایت حذف کند. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از وظایفی که در یک روز کاری معمولی انجام می‌شود، قادرند به صورت خودکار توسط هوش مصنوعی و بدون خطای انسانی انجام شوند.
شاغلان در بخش‌های مختلف از جمله حمل و نقل، ساخت‌وساز، امور مالی، خدمات بانکی، بیمه، تاکسی‌های آنلاین، امنیت، کشاورزی، بهداشت و درمان، و علوم پایه در معرض خطر از دست دادن شغل‌هایشان با پیشرفت هوش مصنوعی قرار دارند. علاوه بر این، مشاغلی مانند بازاریاب آنلاین، طراح و توسعه‌دهنده وب، کارشناس منابع انسانی، مدیر دفتر، حسابدار، ژورنالیست، ویراستار، وکیل، پزشک و روان‌شناس نیز در آینده ممکن است با چالش‌های مشابهی روبرو شوند.
خطرات هوش مصنوعی برای انسان چیست؟
در ادامه به موضوعات مختلف و مهم در این زمینه خواهیم پرداخت:
- انتشار اخبار جعلی و فیک
تکنولوژی دیپ‌فیک با سرعت بسیار زیادی در حال پیشرفت است و تشخیص ویدیوهای جعلی ساخته شده با این فناوری به‌طور فزاینده‌ای دشوار می‌شود. چنان که در برنامه‌های اجتماعی مختلف شاهد این موضوع هستیم. در حال حاضر، این تکنولوژی عمدتاً برای تولید ویدیوهای جعلی از چهره‌های مشهور به کار می‌رود، اما برخی کلاه‌برداران هم از تصاویر عکس‌های کاربران عادی در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند تا ویدیوهای تقلبی بسازند.
علاوه بر این، استفاده از هوش مصنوعی جهت ویرایش تصاویر و شبیه‌سازی صدا می‌تواند تأثیرات عمیقی بر جامعه داشته باشد. بنابراین، میبایست به عوارض ناشی از استفاده نادرست از دیپ‌فیک نیز به عنوان یکی از معایب هوش مصنوعی توجه نمود.
- وابستگی زیاد به هوش مصنوعی
با توجه به قابلیت‌های پیشرفته هوش مصنوعی، ممکن است انسان‌ها به شدت به این سیستم‌ها وابسته شوند. این وابستگی می‌تواند منجر به کاهش تفکر انتقادی، خلاقیت و شهود انسانی شود. به نظر می‌رسد که این موضوع یکی از جدی‌ترین و بالقوه خطرناک‌ترین پیامدهای هوش مصنوعی است که حتی اکنون هم نشانه‌هایی از آن را می‌توان در برخی حوزه‌ها مشاهده نمود.
- آسیب به حریم خصوصی و امنیت اطلاعات
هوش مصنوعی یا AI قادر است به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های شخصی بپردازد که این امر می‌تواند به نقض حریم خصوصی و سوء استفاده از اطلاعات فردی منجر شود. با پردازش و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها، این فناوری ممکن است به راحتی به جزئیات اطلاعات حساس افراد دست یابد و از آن‌ها به روش‌هایی غیرقانونی یا نادرست استفاده نمود. به علاوه، در صورتی که داده‌های شخصی به طور نادرست یا بدون مجوز مناسب مدیریت شوند، ممکن است تبعاتی همچون سرقت هویت یا آسیب به امنیت شخصی و مالی افراد به دنبال داشته باشد.
- ایجاد مشکلات اخلاقی
یکی از مسائل کلیدی و مهم مورد توجه پژوهشگران و متخصصان هوش مصنوعی، تزریق اصول اخلاقی به این سیستم‌هاست. به نظر می‌رسد که هوش مصنوعی در آینده نقش مهمی در فرآیندهای تصمیم‌گیری خواهد داشت و باید توجه ویژه‌ای به ارزش‌های اخلاقی در این تصمیمات صورت گیرد. اما یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه، عدم وجود تعریفی واحد و قطعی از این ارزش‌ها میان انسان‌هاست. این مسئله می‌تواند منجر به نتایج متنوع و مشکلات اخلاقی در فرآیندهای تصمیم‌گیری شود.
- عدم مسئولیت‌پذیری
تعیین مسئولیت در صورت بروز مشکلات یا آسیب‌های ناشی از استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی می‌تواند بسیار پیچیده‌تر از افکار ما باشد. این دشواری به دلیل عدم وضوح در تشخیص منبع خطا است؛ به عبارت دیگر، ممکن است مشخص نباشد که اشتباهات به خاطر نقص در کیفیت داده‌ها، الگوریتم‌ها یا طراحی خود سیستم‌ها به وجود آمده‌اند. این ابهام می‌تواند منجر به چالش‌های قانونی و اخلاقی در تعیین مسئولیت و جبران خسارت‌ها شود و نیازمند توسعه راهکارهای شفاف جهت مسئولیت‌پذیری و ارزیابی دقیق‌تر این سیستم‌هاست.
چطور می‌توان با خطرات هوش مصنوعی مقابله کرد؟
همانطور که می‌دانید، هر ابزار، از جمله هوش مصنوعی، دارای جنبه‌های مثبت و منفی است. برای مثال، آتش می‌تواند هم برای آسیب رساندن استفاده شود و هم برای تهیه غذاهای خوشمزه. این موضوع در مورد بسیاری از ابزارها صدق می‌کند.
در نهایت، بسیار مهم است که توجه کنیم تنها به خطرات هوش مصنوعی محدود نباشیم؛ چرا که کاربردهای مفید آن نیز فراوان است؛ مانند استفاده از آن در سیستم‌های پزشکی جهت تشخیص بیماری‌ها یا در صنعت خودروسازی خودروهای خودران. به همین علت، کنار گذاشتن یک ابزار قدرتمند مانند هوش مصنوعی منطقی نخواهد بود. جهت جلوگیری از خطرات احتمالی و بهره‌برداری بهینه از این فناوری، میبایست اقدامات زیر را در نظر گرفت:
- محدود کردن دسترسی‌ها به این فناوری
- نظارت کامل بر روند و عملکرد این سیستم‌ها
- تدوین و تصویب قوانین ویژه جهت استفاده از هوش مصنوعی
- ایجاد چارچوب‌ها و استانداردهای مناسب برای توسعه و کاربرد آن
- بهره‌برداری از هوش مصنوعی به عنوان ابزار کمکی، نه به عنوان جایگزین اصلی
- اجتناب از استفاده آن در زمینه‌هایی که با منطق یا احساسات انسانی در ارتباط هستند
آیا هوش مصنوعی به محیط زیست آسیب می‌رساند؟
استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند تأثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، از جمله:
- مصرف بالای انرژی: برخی از سیستم‌های هوش مصنوعی جهت اجرای الگوریتم‌ها و پردازش داده‌ها به مقدار زیادی انرژی نیاز دارند. این موضوع می‌تواند به بالا رفتن مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر شود.
- استفاده از منابع طبیعی: مواد اولیه مورد استفاده در ساخت سخت‌افزارهای هوش مصنوعی ممکن است منابع طبیعی را به مقدار زیادی مصرف کنند و در نهایت تأثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشند.
- افزایش پسماند الکترونیکی: با رشد تکنولوژی‌های هوش مصنوعی، میزان پسماند الکترونیکی نیز ممکن است افزایش یابد. این موضوع به مشکلاتی در مدیریت پسماند و اثرات منفی زیست‌محیطی منجر خواهد شد.
سخن پایانی
هوش مصنوعی (AI) یکی از بزرگترین دستاوردهای علمی و فناوری قرن بیست و یکم است که در واقع قادر به حل مسائل پیچیده و ارتقاء کیفیت زندگی انسان‌ها می‌باشد. با این حال، هوش مصنوعی می‌تواند تهدیدات و خطرات جدی برای حقوق بشر، امنیت، اخلاق و آینده بشر ایجاد کند. در این مطلب، به بررسی تهدیدات و خطرات هوش مصنوعی برای انسان پرداختیم و راهکارهایی برای کاهش و مدیریت آن‌ها ارائه نمودیم. هدف اصلی این است که نشان دهیم هوش مصنوعی نیازمند نظارت، تدوین قوانین و رعایت اصول اخلاقی است تا از سو استفاده و مشکلات احتمالی جلوگیری شود و از مزایای آن به نفع همه انسان‌ها بهره‌برداری شود.
